Harf Tamircisi

O nöbet akşamı odamın kapısı çalındı. İçeri giren yaşlı hanımefendi hastalarımızdandı. Elindeki kenarı iğne oyası ile işli örtüleri uzatıp “senin ilmeğini. desenini bilemedim, doktor bey oğlum. Bunları senin için ellerimle yaptım. Al götür evine iyi günlerde olsun” dedi. Şaşkınlıkla öylece bakındığımı görünce “sen sevmesen de bir seven bulunur. Dedim ya baktım baktım ilmeğini desenini bilemedim. Böyle olsun istedim. Alıver artık uzatma” dedi. Yaşlı ve kilolu olmasından kaynaklanan sağlık sorunları nedeniyle giderek daha sık hastanemize uğrar olmuştu. Şeker hastalığı,yüksek tansiyon yanı sıra yaşlılığa bağlı organ yetmezlikleri yüzünden kolay toparlayamıyor, uzun süre hastanede misafir etmek zorunda kalıyorduk.

Bütün günü odasında geçiriyordu. Genellikle yatağında oturup elindeki örgü veya tığ ile uğraşırken görüyorduk. Hatta uyku tutmayan bir gece el işi yapmak için ışığı açtırmak istemiş odayı paylaştığı hanımla sorun yaşamıştı. Eline mahir olduğunu yaptığı örgüleri incelemek, model ve desen görmek için hastanenin diğer servislerden ziyaretine gelen hemşire hanımlardan biliyorduk. Uzattığı hediyeyi alıp teşekkür ettim. El işinin inceliğine bakılırsa hayli emek ürünü bir hediyeyidi.

O gece, ilerleyen saatlerde hanımefendiyi nöbetçi hemşire hanımların odasında elinde örgüsü ile laflarken görünce biraz mahcup edayla boynunu büküp “yine uyku tutmadı, yanımdakini uyandırmak da istemedim. İşte böyle” dedi. Hemşire hanımlar hazırladıkları çayı ikram edince muhabbete ortak oldum.  Hanımefendi Bulgaristan’dan göç etmek zorunda kalanlardandı. Yaşadığı göç yüzünden çektiği sıkıntıları hayatın normal halleriymiş gibi anlatıyor bir yandan da örgüsünü örmeye devam ediyordu.  Göç sırasında yaşanan sıkıntılar bir yana bırakılırsa böylesi daha iyi olmadı mı? diye sordum. Örgüsüne devam edip bir süre sustu. Sonra kafasını kaldırmadan örgüye devam ederek  konuşmayı sürdürdü.

- Ah be doktor bey oğlum. Bizler Bulgaristan?dan Türk olduğumuz için gönderildik. Orada devlet bizi eskimiş kazak gibi söküp kendi istediği gibi yeniden örmek, başka bir şeye benzetmek istedi. Direnince böyle oldu.  Buraya Türkiye diye geldik. Herkes kendini Türkten saysa da bir tek bizi Türk saymadılar. Kalıverdik mi arada? Oradan çıktık ama buraya da giremedik sınırda bir yerlerde eziliverdik, sanki. Buradakiler de umursamayınca çoluk çocuk hatırına kırdık dizimizi oturduk. Öylece kavruk kalıverdik.

- Devlet kapılarını açıp sizi aldı ya daha ne yapsın?

- Devlet dediğinin ötekinden berikinden farkı yok ki. O devlet bizi Türklükten çıkarıp Bulgar yapmaya uğraştı, bu devlet de Türk kabul edilmemiz için yine eski bir kazak gibi sökülüp başka türlü bir örgü veya desenle örülürsek kabul ederim diye diretti. Kazak olmasına kazak kaldık ama kendi istediğimiz gibi hiçbir zaman olamadık.

- Öyleyse gelmeyip kalsaydınız oralarda. Ne fark vardı aralarında?

Elindeki örgüyü işaret edip parmağıyla desenini gösterdi.

- Orada böyle sıradan bir örgüydük. Önden bakınca düz arkadan bakınca ters görünürdük. Ama tersimiz yüzümüz bilinirdi. En azından kendimizi bilirdik. Devlet böyle olmamızı, kalmamızı istemedi. Söküp aynı ipten başka bir örgü modeli gibi yeniden örmeye çalıştı. Baktık ki herkes iki ters iki yüz lastik örgüye benzesin, çektikçe uzasın, esnesin istiyorlar, uzak durduk. Tersi düzü olmayan lastik örgü gibi çektikçe geliverenlerden olmamızı bekliyorlardı. İsimlerimizi bile değiştirmeye çalıştılar. Ne biz istedik, ne de Bulgarlar bizim onlara benzememizi istedi. Onlar kovdu, biz kaçtık. Buralara geldik. Burada ise baktık ki herkes biraz bize benziyor; tersi de var, düzü de. Ama sanki ip yetmemiş gibi uç uca eklenmiş renkler birbirine karışmıştı. İnsanların desenleri birbirine benzese de farklı renkte iplerin kullanılması yüzünden alacalı bir görünümdeler. Bizim tek renk olarak aralarında olmamızı çekemediler. Desenimize karışmasalar da çözülüp araya başka renkler katmamızı istediler. Velhasıl öyle de böyle de kendimiz olmadık. Hep başkalarının istediği bir şey olmaya zorlandık. Kimseye yaranamadık. Kenarda kalmaktan kurtulamadık. Şehre karışamayıp, göçmenler olarak aynı mahallerlerde bir arada oturuyor olmamız da bundan her halde.

Arada durup çayını yudumladı. Sonra gözleri parlayarak çocukları için umutlu olduğunu, onları okutup meslek sahibi yaptığını, evlendirip torun torba sahibi olduğunu anlatıp ?Ben pek yapamasam da hiç olmazsa onlar buranın renklerine karışsın, bir daha göç etmek zorunda kalmasın istedim. Öyle de oldu sanırım? dedi. ?Akşam üzeri örtüleri hediye ederken ?senin ilmeğini, desenini bilemedim? demiştiniz. Doğrusu pek anlamamıştım. Kendinizce nesebimi bilemediğinizi söyleme mi çalışıyordunuz?? diye sordum.  Örgüsünü bırakıp ellerini bana doğru uzattı.

- Ne bildiysem, ne yaptıysam hep bu ellerle yaptım. Hemen tüm örgü çeşitlerini bilir ve örerim. İlmeğine örgüsüne bakarak örgüyü anladığım gibi insanları da öyle tanımaya çalışırım. Özünde hepsi aynı ipten dokunur. Kiminin ilmeği çoktur üzerinden sarkar, bol durur. Ona buna bulaşır. Kiminin ise ilmeği az atılmıştır, dar gelir içine sığamaz. Örgünün deseni de önemlidir. Yakışanı da var, yakışmayanı da. Güzelim deseni dururken tersini giyenini de çok gördüm. Zor insanlardır onlar. Dünyaya hep tersten bakarlar. Bazısının deseni bazısının renkleri güzeldir. İlmekleri üstüne uygun, kararında atılmış olup hem rengi hem deseni güzel olanlarını da gördüm. Ama çok azlar. Dedim ya ellerimle tutunmuşum bu dünyaya. Onlarla anlamaya çalışırım. İnsanının huyu suyu da az çok örgü desenlerine benziyor. Haroşa gibi selanik gibi tersi düzü aynı basit ve yalın insanların yanında huzur bulurum. Diğer örgülerin hep bir tarafı ters olduğu gibi insanların da göstermek istemedikleri ters bir yanları olduğunu düşünürüm. Hep bir yüzlerini gizlerler. Zamanla tanıdıkça ters tarafları da ortaya çıkar. Diyeceğim örgüsünü ilmeğini bilmediğin insanlar hakkında karar vermek zordur.

- Benim örgüm, modelim, ilmeğimi anlamamış olmanızı iyiye mi yorayım? Doğrusu bilemedim.

- İyiye yorabilirsin. Belki daha örgün bitmemiştir. Acele etme, bekle hele.

Bu sözleri ilgiyle dinleyen hemşire hanımlardan biri ?peki ya siz kendinizi nasıl bir örgü veya desen olarak görüyorsunuz? Diye sordu. Bizimki üstündeki el örgüsü eski hırkayı gösterdi.

- Başlangıçta herkes gibi bokumda boncuk var sanırdım. Bu güne kadar bulunmamış bir desen geliştirmek için az uğraşmadım. Kendi keşfettiğimi düşünüp heyecan yaptığım tüm örgü modellerinin aslında daha önceden bulunmuş olduğunu gördükçe hevesim kırıldı. Anladım ki; ben de herkes gibi biriydim. Dahası uzaktan bakınca hiç birimiz birbirinden farklı değildik. O zamandan beri insanlara yakından bakar oldum. İnsanın gerçek zenginliğinin küçük farklılıklarda olduğunu düşündüğüm gün dönüp kendime baktım. Uzun uzun baktım.

- Eeee?

- E?si işte bu üstümdeki eskimiş hırkadan çok farklı olmadığımı gördüm. Orası burası delinmiş tamir görmüş. İyi kötü iş görmeye çalışan eski bir hırkadan öte değilim. Üstümdeki lekeler ve tamirat görmüş yerlere gizlenmiş iyi kötü anılarla miyadını doldurmuş bir hırkaya benzetiyorum kendimi. Sizler ayakta tutmaya çalışsanız da çok gitmeyeceğinin farkındayım.

- Peki ya sonra?

- Sonrası yok. İşi biten kazakları ne yaparlar? Ya atarlar ya da ipliği sağlamsa söküp yumak yapıp yeniden örer veya tamiratta kullanırlar. İnsan atılıp gitmek de istemiyor. Ben de burada yaptığımz gibi hoş beş muhabbet ile birilerinin anılarında yer edeceğimi düşünüp avunuyorum.

- Peki ya bana hediye ettiğiniz kenarı işlemeli bezler? Onlar ne için?

- Ne bileyim? İnsan yolun sonuna geldiğinde kumaşını beğendiğim insanların kenar süsü bile olmaya razı oluyor. Unutulmasın istiyor.

Bu sözleri söylerken gözleri buğulanmıştı. Başını eğip sessizce örgüsüne devam etti. Hemşire hanım çayını tazelemek istedi. Uykusunun yeterince kaçmış olduğunu söyleyip teşekkür etti. İstemedi.

O gece onları öylece bırakıp odama yöneldim. Servise gecenin sessizliği çökmüştü. Birkaç gün sonra toparlayabildiğimiz kadarıyla tedavisini düzenleyip taburcu ettik. Bir kaç kez daha servisimize misafir oldu. Her geldiğinde servis çalışanlarına el örgüsü ufak tefek hediyeler bırakmayı sürdürdü.

Sonra uzunca bir süredir görmediğimizi fark ettik. Sorduk soruşturduk, haber de alamadık. Bıraktığı kenarı iğne oyalı örtülerden birini masamın ardındaki mantar panoya iğneledim. Durdukça kirlendi ve eskidi. Arkadaşlarımın yıka ısrarına karşın kimseye elletmiyorum. Diğerleri ise çekmecemde duruyor. Kirlenmesinler diye pek ortaya çıkarmasam da karamsarlığa kapıldığım, insanlara yönelik beklenti ve ümitlerimin azaldığı zamanlarda elime alıp koklamak iyi geliyor.

Dr. Mehmet Uhri

This entry was posted on Pazar, Kasım 9th, 2014 at 20:13 and is filed under Tamirhaneden. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.